شاخص جینی چیست؟ آشنایی با منحنی لورنز و نحوه محاسبه ضریب جینی
شاخص جینی یکی از شاخص‌های مورد استفاده در علم اقتصاد و علوم اجتماعی است که برای اندازه‌گیری توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه استفاده می‌شود. شاخص جینی به ما نشان می‌دهد که تا چه حد توزیع درآمد در جامعه نابرابر است؛ به عبارت دیگر، تا چه میزان تمرکز ثروت در گروه کوچکی از جامعه قرار دارد.
منحنی لورنز، ابزار دیگری است که برای نمایش توزیع درآمد یا ثروت استفاده می‌شود. این منحنی نموداری است که بر روی آن درصد جمعیت جامعه بر حسب تراکم کمترین تا بیشترین درآمد یا ثروت را نشان می‌دهد. اگر تمام جمعیت یک جامعه درآمد یکسان داشته باشند، منحنی لورنز تراکم یک خط قطری خواهد بود. اما اگر تمام درآمد یا ثروت به صورت کاملا نابرابر توزیع شود، منحنی لورنز تراکم یک خط افقی و سپس عمودی خواهد بود.
برای محاسبه ضریب جینی، ابتدا باید منحنی لورنز را رسم کنیم. سپس با استفاده از این منحنی، مساحت بین منحنی لورنز و خط قطری را محاسبه می‌کنیم. سپس ضریب جینی برابر است با دو برابر مساحت بین منحنی لورنز و خط قطری تا نقطه مشترک افقی با خط لورنز اصلی.
ضریب جینی بین 0 و 1 قرار می‌گیرد. زمانی که ضریب جینی برابر با 0 است، به این معناست که توزیع درآمد یا ثروت در جامعه کاملا عادلانه است و هیچ اختلافی وجود ندارد. اما زمانی که ضریب جینی به سمت 1 میل می‌کند، به این معناست که توزیع درآمد یا ثروت کاملا نابرابر است و تمام ثروت در اختیار یک گروه کوچکی از جامعه قرار دارد.
استفاده از شاخص جینی و منحنی لورنز در علوم اجتماعی و اقتصاد بسیار مهم است. این شاخص به محققان و تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا نابرابری و تمرکز ثروت را در جامعه شناسایی کنند و سیاست‌های مناسبی را برای کاهش این نابرابری‌ها اتخاذ کنند. همچنین، این شاخص به ما کمک می‌کند تا تغییرات در توزیع درآمد و ثروت در طول زمان را نیز بسنجیم و تحلیل کنیم.
